DZIECKO AGRESYWNE-PRZYCZYNY I SKUTKI

 

Agresja to ostatnio ważny i doniosły problem.   Z tym pojęciem często spotykamy się w mediach.   Agresja stale narasta, zagrażabezpieczeństwu naszemu i naszych dzieci. Cóż to takiego jest? Otóż agresja to zewnętrzne objawienie złości skierowane przeciw określonym osobom lub rzeczom (przynoszące szkodę),przybierające formęataku (napaści słownej lub fizycznej).Agresywność to istotny składnik osobowości-występowanie negatywnych emocji (gniewu, złości, chęci szkodzenia, dokuczania, zadawaniabólu), postawy wrogości wobec osób. Agresywne zachowanie u dziecka może przyjąć formę fizyczną lub słowną. Agresja fizyczna to rozpoczynanie bójek, szarpanie, uderzanie,  kopnięcia. Istnieje  również typ zachowań pośrednich polegających na  przeszkadzaniu komuś w wykonywaniu jakichś czynności, zakłócaniu  spokoju, psuciu  przedmiotów /np.zabawek/.  Agresja   słowna  przejawia  się   w   inicjowaniu  kłótni,  grożbach,  straszeniu, przezywaniu, plotkowaniu, wydawaniu krzywdzących opinii. Ta  forma agresji może również przejawiać się w zachęcaniu innych do agresji.Zachowanie dziecka agresywnego cechuje:

-brak zdyscyplinowania

-naruszanie zasad regulaminu przedszkolnego /szkolnego/

-nie przestrzeganie norm współżycia grupowego

-znaczna ruchliwość

-impulsywne reakcje

-brak kontroli nad emocjami

-niski poziom dojrzałości społecznej.

Często zastanawiamy się nad przyczynami agresji.  Psychologowie  wyznaczają  trzy  rodzaje  agresji- frustracyjną, naśladowczą, instrumentalną. Ostatnio  dodano  czwarty  rodzaj   agresji  - patologiczną. 

Jeśli   chodzi   o  agresję  frustracyjną – jest  ona  konsekwencją  frustracji  dziecka  frustracje spowodowane  są  brakiem  zaspokojenia potrzeb,  to  powoduje  poczucie krzywdy i objawia  się silnym napięciem psychicznym (gniew, złość, wściekłość),a rozładowuje się wzachowaniu agresywnym. Powstawaniu agresji u dzieci sprzyja blokada potrzeby uznania społecznego i samodzielności. Potrzeba uznaniaspołecznego jest zaspakajana przez pozytywne kontakty  uczuciowe z bliskimi osobami, więc rodzicami, akceptującymi własne dziecko, zapewniającymi mu opiekę i pomoc w trudnych sytuacjach życiowych. Zbyt częste upominanie, stałe wytykanie dziecku jego wad i braków (przy  jednoczesnym stawianiu za przykład wzorowego rodzeństwa) staje się przyczyną frustracji. Potrzeba samodzielności jest zaspakajana przez   brak licznych zakazów i nakazów.

Kolejny rodzaj agresji to agresja naśladowcza. Taką agresją mogą charakteryzować się  dzieci pochodzące z  rodzin, gdzie istnieją modeleagresywnego zachowania- gdzie w obecnosci dzieci rodzice krzyczą na siebie czy przejwaiają agresję fizyczną. Dzieci naśladują zachowanie  ojca lub matki, czyli osoby znaczącej. Przenoszą to  zachowanie na  rówieśników  w przedszkolu /na podwórku, w szkole.../. Również dzieci rodziców preferujących niespójne   style i metody wychowania będą źle funkcjonowały i częściej stosowały agresję.

Agresja instrumentalna  kształtuje  się pod  wpływem  indywidualnych doświadczeń nabytych  przez dziecko. Wytwarza się przekonanie, żepoprzez agresywne zachowanie można zrealizować własne cele. Jeśli dziecko domaga się od innych np. oddania zabawki i  siłą czy pobiciemuzyska je, to zachowanie takie powtórzy się.  Napastnik  atakuje  słabe  dzieci unika  kontaktów z silniejszymi. Jest to wyuczony sposób  działania „przepychania się łokciami przez  życie powstawania kultu siły i przemocy.

Agresja patologiczna powstaje na bazie zmian chorobowych zachodzących w organizmie. Są to zaburzenia nerwicowe lub choroby psychiczne.  Dzieci znerwicowane  szybciej wpadają w gniew, łatwiej denerwują się, przejawiają zwiększoną pobudliwość emocjonalną.

Aby zapobiec agresji wśród dzieci należy:

-nie stosować kar objawiających się agresją(surowych kar fizycznych) –

-stosować mądry i konsekwentny system nagród i kar,

-przyswajać dziecku normy postępowania(zakazy szkodzenia, dokuczania, bicia,

 wyśmiewania, poniżania),

-dbać o zaspokajanie potrzeby uznania społecznego(dziecko nie powinno czuć się

 niepotrzebne, niechciane i niekochane),

-wykazywać racjonalne postawy rodzicielskie oparte na szacunku, zaufaniu, wspieraniu,

m.in. nie chronić dziecka nadmiernie, nie wyręczać, nie odpychać czy zaniedbywać jego potrzeb,

-zmniejszyć lub ograniczyć oglądanie filmów ukazujących obrazy agresji,

-ukazywać pozytywne modele zachowań,

-pokazywać nieskuteczność i szkodliwość agresji

-ułatwić osiąganie pożądanych celów w sposób społecznie akceptowany

-wytwarzać właściwe postawy społeczne,

-ukazywać pozytywne normy społeczne.

W przypadku agresji powstałej na podłożu schorzeń organicznych należy przeprowadzić odpowiednie badania neurologiczne lubpsychiatryczne i umożliwić dziecku właściwe leczenie.  Człowiek akceptowany, lubiany i mądrze kochany nie będzie agresywny.

 

Bibliografia

-A.Borkowska”Pozycja dziecka nadpobudliwego psychoruchowo w klasie

szkolnej”-‘”Życie Szkoły” 1991 nr 8

-L.Kirwic”Formowanie się agresywności u dzieci”-„Problemy Op.-Wych.”

1992 nr 10

-Z. Plewicka „Funkcjonowanie społeczne uczniów agresywnych”-„Nauczyciel

i Wychowanie” 1977 nr 2

-J.Ranschburg „Lęk,gniew,agresja” W-wa1980-

-A.Sauder”Problem agresji w szkole”-„Nowa Szkoła” 1992 nr 4.